به گزارش پایگاه خبری تحلیلی سرو نیوز: استقرار دولت جدید هنوز وضعیت از سرگیری مذاکرات برجامی مشخص نیست. ایران می گوید که به بنیان مذاکرات وین پایبند است، اما اکنون در حال مرور دقیق و با سرعت گفت‌وگوهای انجام‌گرفته است و اقتصاد ایران به برجام گره نخواهد زد. از سویی کشورهای غربی نیز خواستار برگزاری هر چه سریعتر این گفتگوها هستند و می گویند زمان ابدی برای مذاکرات وجود ندارد.
علی واعظ تحلیلگر ارشد گروه بین‌المللی بحران در امور ایران و ولی نصر استاد مطالعات خاورمیانه و امور بین الملل دانشگاه جان هاپکینز در مقاله ای مشترک بران فارن افرز با عنوان” چگونه می توان توافق هسته ای ایران را نجات داد” با تاکید بر اینکه ایران و آمریکا خطوط قرمز خود را بازبینی کنند یا ریسک جنگ را بپذیرند پیشنهاد کردند که تهران از رویکرد سمبولیک عدم مذاکره مستقیم با آمریکا دست بردارد و در آن سو اگر زمان گریز یک ساله اتمی امکان پذیر نیست، آمریکا به ۹ یا ۱۰ ماه رضایت دهد. در این مقاله هشدار داده شده که درصورت عدم وجود راهی برای برقراری مجدد توافق هسته ای، دولت بایدن با فشار سیاسی زیادی روبرو خواهد شد تا سیاست ترامپ را در اعمال فشار حداکثری علیه تهران که دولت بایدن با آن مخالفت کرده و آن را به عنوان یک شکست فاحش توصیف می‌کند، افزایش دهد. علاوه بر این، واشنگتن مجبور خواهد شد حتی تصمیمات سخت تری اتخاذ کند و همچنین ممکن است با عبور ایران از خطوط قرمز بیشتر در برجام، اروپایی‌ها تحریم‌های سازمان ملل را که توافق هسته‌ای آن را لغو کرده بود، بازگردانند و تحریم‌های چندجانبه‌ی خود را اعمال کنند.
معادلات پیچیده در خصوص گفتگوهای هسته ای تنها معطوف به ایران و کشورهای غربی نیست. روسیه و به ویژه چین به عنوان دو ابرقدرت و مخالف سیاست های آمریکا و نزدیکی به ایران نقش مهمی در روند این گفتگوها ایفا کرده اند. در همین راستا “جان آلترمن”، دارای کرسی “زبیگنیف برژینسکی” در «امنیت جهانی و ژئواستراتژی» و مدیر برنامه های خاورمیانه در «مرکز مطالعات استراتژیک و بین المللی» در واشنگتن، طی مقاله ای با عنوان “سردرد چین برای توافق ایران” نوشت: رابرت مالی نماینده آمریکا در امور ایران، قبل از برگزاری نشست شورای حکام آژانس بین المللی انرژی اتمی سفری فشرده به پایتخت های کلیدی داشت. او با طرف های اروپایی برجام در پاریس دیدار کرد و سپس عازم مسکو شد تا با مقامات روسیه مذاکره کند. کشور چین یکی از طرف های برجامی بود که رابرت مالی ملاقاتی با مقامات آن نداشت. نه او به پکن سفر کرد و نه نماینده ای از پکن به دیدار او آمد. با این حال این یک نشانه دیگر از افزایش تنش ها میان پکن و واشنگتن است که به طور جدی تلاش های آمریکا را در قبال برنامه های هسته ای ایران تحت فشار قرار می دهد.
از دیرباز مرسوم بوده که چین علاقه ای به ایفای نقش مهم در مذاکرات هسته ای ایران ندارد. چین به روس ها اجازه مذاکرات سخت و تهدیدآمیز را داده است و هنگامی که زمان رأی گیری فرا می رسد، چین موافق هر آن چیزی است که روسیه از آن حمایت می کند.
دلایل متعددی وجود دارد که فکر می کنیم این وضعیت در حال تغییر است. اولین مورد دیپلماسی بین چین و آمریکا است. وقتی که مشاور امنیت ملی کاخ سفید یعنی جیک سالیوان و آنتونی بلینکن وزیر امور خارجه ایالات متحده در شهر آنکوریج آلاسکا و در ماه مارس با دیپلمات های چینی ملاقات کردند، لحن ها تند و تیز و تهمت آمیز بود و سفر بی نتیجه ای را رقم زد. در ماه جولای وندی شرمن معاون وزارت خارجه آمریکا در سفر به چین با مشکل مواجه شد و دیدارش با همتایان سازنده نبود و جان کری نماینده آمریکا در امور اقلیمی، در ماه سپتامبر فقط به چین سفر کرد تا مورد استقبال یک مقام سطح پایین قرار گیرد و جلسات اصلی خود را در زوم(کنفرانس مجازی)داشته باشد – فقط چند هفته پس از آنکه این مقامات ارشد شخصاً با رهبران طالبان دیدار کردند.
مورد دوم نقض آشکار تحریم های آمریکا علیه ایران توسط چین است. مساله ای که از زمان دولت ترامپ آغاز شد و در دوران ریاست جمهوری بایدن نیز افزایش یافت. چین در حال واردات نفت ایران به طور آشکار و بر خلاف قانون آمریکا است. تیم بایدن عدم اجرای تحریم ها را یک حرکت آرام حسن نیت برای ایران و چین دانست. ایران به شدت به پول نقد نیاز داشت و رنج ایرانیان کاهش یافت. در همین حال ، چین از نفت با تخفیف بهره مند شد. تا زمانی که مذاکرات هسته ای ادامه داشت، چند بشکه نفت در اینجا و آنجا می توانست به عنوان روان کننده مذاکرات عمل کند. با این حال، واردات چین از یک قطره به سیل در بهار تبدیل شد و در ماه مه بالغ بر حدود یک میلیون بشکه در روز رسید. در شرایطی که آینده مذاکرات هسته ای در هاله ای از ابهام قرار دارد، مشخص نیست که ایران چه پاسخی به حسن نیت آمریکا می دهد و به همین ترتیب مشخص نیست که آیا چین مایل به توقف واردات با در نظر گرفتن درخواست های آمریکا است یا خیر.
